Na czym polega program Natura 2000?

Ochrona przyrody to jedno z najważniejszych zadań, jakie stoją przed współczesnym społeczeństwem. Zmiany klimatu, zanieczyszczenie środowiska, utrata bioróżnorodności to tylko niektóre z zagrożeń, które wymagają pilnych działań. Jednym z programów, który ma na celu zachowanie cennych i zagrożonych siedlisk przyrodniczych i gatunków w Europie, jest program Natura 2000.

Co obejmuje program Natura 2000?

Program Natura 2000 to europejska sieć obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskiej. Program został ustanowiony na podstawie dwóch unijnych dyrektyw: dyrektywy ptasiej z 2009 roku i dyrektywy siedliskowej z 1992 roku.

Program Natura 2000 składa się z dwóch rodzajów obszarów:

• Obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO), które są wyznaczane na podstawie dyrektywy ptasiej i mają na celu ochronę gatunków ptaków zagrożonych wyginięciem lub wymagających szczególnej ochrony ze względu na ich znaczenie dla ekosystemów.
• Specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO), które są wyznaczane na podstawie dyrektywy siedliskowej i mają na celu ochronę siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, które są charakterystyczne dla danego regionu biogeograficznego lub są rzadkie, endemiczne lub zagrożone.

Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważane są za cenne i zagrożone w skali całej Europy.

Co jeszcze warto wiedzieć o programie Natura 2000?

Obszary Natura 2000 są wyznaczane przez państwa członkowskie Unii Europejskiej na podstawie kryteriów naukowych i w konsultacji z Komisją Europejską. Obszary te mogą się pokrywać lub przenikać z innymi formami ochrony przyrody, takimi jak parki narodowe czy rezerwaty przyrody. W Polsce sieć Natura 2000 obejmuje ponad 1400 obszarów zajmujących około 20% powierzchni kraju.

Specjalne obszary OSO i SOO są zarządzane przez państwa członkowskie zgodnie z Dyrektywą Siedliskową i monitorowane przez Europejską Agencję Środowiska (EEA). Monitoring przyrodniczy obejmuje gromadzenie danych na temat stanu gatunków i siedlisk w ramach sieci, co pozwala na monitorowanie zmian w populacjach gatunków, jakości siedlisk i innych czynników środowiskowych, które mogą mieć wpływ na gatunki lub siedliska na obszarach Natura 2000.